निर्धारण वर्ष 2025-26 यासाठी हिंदू अविभाजित कुटुंब (HUF) करिता लागू असलेले विवरणपत्रे आणि फॉर्म
अस्वीकरण: या पेजवरील कंटेंट केवळ एक आढावा आणि सामान्य मार्गदर्शन देण्यासाठी आहे आणि ती परिपूर्ण नाही. संपूर्ण तपशील आणि मार्गदर्शन तत्वांसाठी कृपया आयकर अधिनियम, नियम आणि सूचनांचा संदर्भ पहा.
|
1. ITR-2 - व्यक्ती (ITR 1 साठी पात्र नसलेले) आणि HUF साठी लागू |
||
|
हे विवरणपत्र वैयक्तिक आणि हिंदू अविभक्त कुटुंबासाठी (HUF) लागू आहे
|
|
2. ITR-3 - व्यक्ती आणि HUF साठी लागू |
||
|
हे विवरणपत्र वैयक्तिक आणि हिंदू अविभक्त कुटुंबासाठी (HUF) लागू आहे
|
|
3. ITR-4 (सुगम) - व्यक्ती, HUF आणि फर्म (LLP व्यतिरिक्त) साठी लागू. |
|||||||
|
हे विवरणपत्रे अशा व्यक्ती किंवा हिंदू अविभाजित कुटुंबासाठी (HUF) लागू आहे, जे सामान्यतः रहिवासी नसून इतर रहिवासी आहे किंवा अशी फर्म (LLP व्यतिरिक्त) आहे जी रहिवासी आहे ज्याचे एकूण उत्पन्न ₹ 50 लाखांपर्यंत आहे आणि ज्याचे व्यापार किंवा व्यवसायातून उत्पन्न गृहीत धरून (कलम 44AD / 44ADA / 44AE अंतर्गत) आणि खालीलपैकी कोणत्याही स्रोतांमधून उत्पन्न आहे:
|
लागू होणारे फॉर्म
|
1. फॉर्म 16A – वेतनाच्या व्यतिरिक्त इतर उत्पन्नावर TDS साठी आयकर कायदा, 1961 च्या कलम 203 अंतर्गत प्रमाणपत्र |
||||
|
|
2. |
||||
|
|
3. फॉर्म 15G - कर कपात न करता काही प्राप्त्यांवर दावा करणाऱ्या निवासी करदात्याद्वारे (कंपनी किंवा फर्म नसलेल्या) घोषणापत्र. |
||||
|
|
4. फॉर्म 67- भारताबाहेरील देश किंवा निर्दिष्ट प्रदेशातील उत्पन्नाचे विवरणपत्र आणि परदेशी कर क्रेडिट |
||||
|
|
5. फॉर्म 3CB-3CD |
||||
|
|
6. फॉर्म 3CEB |
||||
|
निर्धारण वर्ष 2025-26*** यासाठी कर स्लॅब
- वित्त कायदा 2024 ने निर्धारण वर्ष 2024-25 पासून कलम 115BAC च्या तरतुदींमध्ये सुधारणा केली आहे जेणेकरून व्यक्ती, HUF, AOP (सहकारी संस्था नसलेले), BOI किंवा कृत्रिम न्यायालयीन व्यक्ती असलेल्या निर्धारितीसाठी नवीन कर व्यवस्था डीफॉल्ट कर व्यवस्था बनेल. तथापि, पात्र करदात्यांना नवीन कर व्यवस्थेमधून बाहेर पडण्याचा आणि जुन्या कर व्यवस्थेच्या अंतर्गत कर आकारला जाण्याचा पर्याय आहे. जुनी कर व्यवस्था ही आयकर गणना प्रणाली आणि नवीन कर व्यवस्था लागू करण्यापूर्वी अस्तित्वात असलेल्या स्लॅबचा संदर्भ देते. जुन्या कर व्यवस्थेमध्ये, करदात्यांना विविध कर कपात आणि सवलतींचा दावा करण्याचा पर्याय आहे. तथापि, जुन्या कर व्यवस्थेच्या तुलनेत डीफॉल्ट कर व्यवस्थेमध्ये कर दर कमी असतात.
- "गैर-व्यवसायिक प्रकरणे" यांमध्ये, डीफॉल्ट कर व्यवस्था बदलण्याचा पर्याय दरवर्षी थेट ITR मध्ये वापरला जाऊ शकतो आणि असा ITR कलम 139(1) अंतर्गत निर्दिष्ट केलेल्या देय तारखेला किंवा त्यापूर्वी फाइल करणे आवश्यक आहे.
- व्यापार आणि व्यवसायातून उत्पन्न असलेल्या पात्र करदात्यांच्या बाबतीत, करदात्याला डीफॉल्ट कर व्यवस्थेमधून बाहेर पडायचे असल्यास, त्यांना उत्पन्नाचे विवरणपत्र सादर करण्यासाठी कलम 139(1) अंतर्गत देय तारखेला किंवा त्यापूर्वी फॉर्म-10-IEA सादर करावे लागेल. तसेच, असा पर्याय मागे घेण्यासाठी म्हणजेच नवीन कर व्यवस्थेमध्ये पुन्हा प्रवेश करण्यासाठी फॉर्म क्र.10-IEA सादर देखील करावे लागेल. तथापि, जुनी कर व्यवस्था मागे घेण्याचा आणि डीफॉल्ट कर व्यवस्थेमध्ये पुन्हा प्रवेश करण्याचा पर्याय फक्त त्यानंतरच्या निर्धारण वर्षामध्ये उपलब्ध आहे आणि व्यापार व व्यवसायामधून उत्पन्न असलेल्या पात्र करदात्यांना आयुष्यात फक्त एकदाच उपलब्ध आहे.
- मागील वर्षातील HUF (निवासी किंवा अनिवासी) साठीचे कर दर खालीलप्रमाणे आहेत:
|
जुनी कर व्यवस्था |
कलम 115BAC (1A) अंतर्गत डीफॉल्ट कर व्यवस्था |
||||
|
आयकर स्लॅब |
आयकर दर |
*अधिभार |
आयकर स्लॅब |
आयकर दर |
*अधिभार |
|
₹ 2,50,000 पर्यंत |
शून्य |
शून्य |
₹ 3,00,000 पर्यंत |
शून्य |
शून्य |
|
₹ 2,50,001 - ₹ 5,00,000** |
₹ 2,50,000 पेक्षा जास्त रकमेवर 5% |
शून्य |
₹ 3,00,001 - ₹ 7,00,000** |
₹ 3,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर 5% |
शून्य |
|
₹ 5,00,001 - ₹ 10,00,000 |
₹ 5,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 12,500 + 20% |
शून्य |
₹ 7,00,001 - ₹ 10,00,000 |
₹ 7,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 20,000 + 10% |
शून्य |
|
₹ 10,00,001- ₹ 50,00,000 |
₹ 10,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,12,500 + 30% |
शून्य |
₹ 10,00,001 - ₹ 12,00,000 |
₹ 10,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 50,000 + 15% |
शून्य |
|
₹ 50,00,001- ₹ 100,00,000 |
₹ 10,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,12,500 + 30% |
10% |
₹ 12,00,001 - ₹ 15,00,000 |
₹ 12,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 80,000 + 20% |
शून्य |
|
₹ 100,00,001- ₹ 200,00,000 |
₹ 10,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,12,500 + 30% |
15% |
₹ 15,00,001- ₹ 50,00,000 |
₹ 15,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,40,000 + 30% |
शून्य |
|
₹ 200,00,001- ₹ 500,00,000 |
₹ 10,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,12,500 + 30% |
25% |
₹ 50,00,001- ₹ 100,00,000 |
₹ 15,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,40,000 + 30% |
10% |
|
₹ 500,00,000 पेक्षा जास्त |
₹ 10,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,12,500 + 30% |
37% |
₹ 100,00,001- ₹ 200,00,000 |
₹ 15,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,40,000 + 30% |
15% |
|
|
|
|
₹ 200,00,001 पेक्षा जास्त |
₹ 15,00,000 पेक्षा जास्त रकमेवर ₹ 1,40,000 + 30% |
25% |
*टीप: कलम 111A, 112, 112A, आणि लाभांश उत्पन्न अंतर्गत कर आकारणीयोग्य उत्पन्नामधून जशी स्थिती असेल त्याप्रमाणे 25% आणि 37% चा वर्धित अधिभार आकारला जात नाही. म्हणून, कलम 115A, 115AB, 115AC, 115ACA आणि 115E अंतर्गत करपात्र उत्पन्नाच्या व्यतिरिक्त, अशा उत्पन्नांवर भरण्यायोग्य करावरील अधिभाराचा कमाल दर 15% असेल.
***टीप: दोन्ही कर व्यवस्थेमध्ये आयकराच्या रकमेवर 4% दराने आरोग्य आणि शिक्षण उपकर आणि अधिभार (जर असेल तर) भरावा लागेल.
अनुक्रमे ₹ 50 लाख, ₹ 1 कोटी, ₹ 2 कोटी किंवा ₹ 5 कोटींपेक्षा जास्त उत्पन्न असल्यास, अधिभारातून किरकोळ सवलतीचा दावा खालीलप्रमाणे करता येईल:
|
निव्वळ उत्पन्न श्रेणी |
किरकोळ दिलासा |
|
|
(रु.) पेक्षा जास्त |
(रु.) पेक्षा जास्त नाही
|
|
|
50 लाख |
1 कोटी |
आयकर आणि अधिभार म्हणून देय असलेली रक्कम एकूण रु. 50 लाखांच्या उत्पन्नावरील आयकर म्हणून देय असलेल्या एकूण रकमेपेक्षा म्हणजेच रु. 50 लाखांपेक्षा जास्त उत्पन्नापेक्षा जास्त नसावी. |
|
1 कोटी |
2 कोटी |
आयकर आणि अधिभार म्हणून देय असलेली रक्कम एकूण रु. 1 कोटींच्या उत्पन्नावरील आयकर म्हणून देय असलेल्या एकूण रकमेपेक्षा म्हणजेच रु. 1 कोटींपेक्षा जास्त उत्पन्नापेक्षा जास्त नसावी. |
|
2 कोटी |
5 कोटी |
आयकर आणि अधिभार म्हणून देय असलेली रक्कम एकूण रु. 2 कोटींच्या उत्पन्नावरील आयकर म्हणून देय असलेल्या एकूण रकमेपेक्षा म्हणजेच रु. 2 कोटींपेक्षा जास्त उत्पन्नापेक्षा जास्त नसावी. |
|
5 कोटी |
– |
आयकर आणि अधिभार म्हणून देय असलेली रक्कम एकूण रु. 5 कोटींच्या उत्पन्नावरील आयकर म्हणून देय असलेल्या एकूण रकमेपेक्षा म्हणजेच रु. 5 कोटींपेक्षा जास्त उत्पन्नापेक्षा जास्त नसावी. |
गुंतवणूक / पेमेंट्स / उत्पन्न ज्यावर करदात्याला कर लाभ मिळू शकतो
कलम 115BAC (1A) अंतर्गत नवीन कर व्यवस्थेचा पर्याय निवडणाऱ्या करदात्याला खालील कपाती उपलब्ध असतील:
-
- कलम 24(b) – गृहकर्जावरील व्याजावरील घर मालमत्तेतून मिळणाऱ्या उत्पन्नामधून कपात:
|
मालमत्तेचे स्वरूप |
कर्जाचा उद्देश |
स्वीकार्य (कमाल मर्यादा) |
तपशील आवश्यक आहेत |
|
भाड्याने दिले |
घराच्या मालमत्तेचे बांधकाम किंवा खरेदी |
कोणत्याही मर्यादेशिवाय वास्तविक मूल्य (परंतु "घर मालमत्तेतून मिळणारे उत्पन्न" या शीर्षकाच्या अंतर्गत तोटा असल्यास, तो CYLA अनुसूचीमधील इतर कोणत्याही शीर्षकांविरुद्ध समायोजित करता येणार नाही आणि पुढील वर्षांसाठी पुढे नेता येणार नाही) |
बँकेकडून / बँकेव्यतिरिक्त इतरांकडून घेतलेले कर्ज • ज्या बँकेकडून / संस्थेकडून / व्यक्तीकडून कर्ज घेतले आहे त्याचे नाव • कर्ज खाते क्रमांक • कर्ज मंजूर होण्याची तारीख • कर्जाची एकूण रक्कम • आर्थिक वर्षाच्या शेवटच्या तारखेला थकीत कर्ज • कलम 24(b) अंतर्गत उधार घेतलेल्या भांडवलावरील व्याज |
2. आयकर कायद्याच्या प्रकरण VI-A अंतर्गत निर्दिष्ट कर कपात
कलम 115BAC अंतर्गत नवीन कर व्यवस्थेचा पर्याय निवडणाऱ्या HUF करदात्याला प्रकरण VI-A कपात उपलब्ध असणार नाही.
B. जुन्या कर व्यवस्थेचा पर्याय निवडणाऱ्या करदात्याला खालील कपाती उपलब्ध असतील
- कलम 24(b) – गृहकर्ज आणि गृहनिर्माण दुरुस्ती कर्जावरील व्याजावरील गृह मालमत्तेतून मिळणाऱ्या उत्पन्नातून कपात. स्वतः व्यापित मालमत्ता असेल तर, गृहकर्जावर दिलेल्या व्याजाच्या कपातीवरील कमाल मर्यादा ₹ 2 लाख आहे. कलम 24(b) अंतर्गत स्वीकार्य कर्जावरील व्याज खाली सारणीबद्ध केले आहे:
|
मालमत्तेचे स्वरूप |
कर्ज कधी घेतले होते |
कर्जाचा उद्देश |
स्वीकार्य (कमाल मर्यादा) |
तपशील आवश्यक आहेत |
|
स्वतः व्यापित |
1/04/1999 रोजी किंवा नंतर |
घराच्या मालमत्तेचे बांधकाम किंवा खरेदी |
₹ 2,00,000 |
बँकेकडून / बँकेव्यतिरिक्त इतरांकडून घेतलेले कर्ज • ज्या बँकेकडून / संस्थेकडून / व्यक्तीकडून कर्ज घेतले आहे त्याचे नाव • कर्ज खाते क्रमांक • कर्ज मंजूर होण्याची तारीख • कर्जाची एकूण रक्कम • आर्थिक वर्षाच्या शेवटच्या तारखेला थकीत कर्ज • कलम 24(b) अंतर्गत उधार घेतलेल्या भांडवलावरील व्याज |
|
1/04/1999 रोजी किंवा नंतर |
घराच्या मालमत्तेच्या दुरुस्तीसाठी |
₹ 30,000 |
||
|
1/04/1999 पूर्वी |
घराच्या मालमत्तेचे बांधकाम किंवा खरेदी |
₹ 30,000 |
||
|
1/04/1999 पूर्वी |
घराच्या मालमत्तेच्या दुरुस्तीसाठी |
₹ 30,000 |
||
|
भाड्याने दिले |
कोणत्याही वेळी |
घराच्या मालमत्तेचे बांधकाम किंवा खरेदी |
कोणत्याही मर्यादेशिवाय वास्तविक मूल्य |
2. आयकर कायद्यामधील प्रकरण VIA अंतर्गत निर्दिष्ट कर कपात
|
80c |
||||
|
यासाठी केलेल्या पेमेंटसाठी कपात
|
|
|||
टीप:
कलम 80 C अंतर्गत कर कपातीचा दावा करणाऱ्या करदात्यांनी खालील तपशील देणे आवश्यक आहे:
• कपातीसाठी पात्र असलेली रक्कम
• पॉलिसी क्रमांक किंवा दस्तऐवज ओळख क्रमांक
|
80d |
||||||||||
|
आरोग्य विमा प्रीमियम आणि प्रतिबंधात्मक आरोग्य तपासणीसाठी केलेल्या पेमेंट्ससाठी कपात
आरोग्य विम्याचा प्रीमियम भरला नसल्यास, HUF चे सदस्य असलेल्या ज्येष्ठ नागरिकाच्या वैद्यकीय खर्चासाठी कपात. कपात मर्यादा ₹ 50,000 आहे |
||||||||||
| टीप: कलम 80D अंतर्गत कपातीचा दावा करणाऱ्या करदात्यांनी खालीलप्रमाणे तपशील प्रदान करणे आवश्यक आहे: • विमा कंपनीचे नाव (विमा कंपनी) • पॉलिसी क्रमांक • आरोग्य विम्याची रक्कम |
|
80DD |
|
|||||
|
दिव्यांग अवलंबित व्यक्तीच्या देखभाल किंवा वैद्यकीय उपचारासाठी केलेल्या पेमेंटवर कपात किंवा संबंधित मंजूर योजनेच्या अंतर्गत कोणतीही दिलेले/ जमा केलेले पैसे. |
|
|||||
टीप:
कलम 80DD अंतर्गत कपातीचा दावा करण्यासाठी खालील तपशील ITR मध्ये नमूद करणे आवश्यक आहे:
• अपंगत्वाचे स्वरूप
• अपंगत्वाचे प्रकार
• कपातीची रक्कम
• अवलंबिताचा प्रकार – "HUF चा सदस्य" असणे
• अवलंबित व्यक्तीचा PAN
• अवलंबित व्यक्तीचा आधार
• ऑटिझम, सेरेब्रल पाल्सी किंवा अनेक अपंगत्व असल्यास फाइल केलेल्या फॉर्म 10 IA पोचपावती क्रमांक
• UDID क्रमांक (उपलब्ध असल्यास)
|
80DDB |
|
||||
|
स्वत:च्या वैद्यकीय उपचारांसाठी किंवा निर्दिष्ट रोगासाठी अवलंबून असलेल्या पेमेंटवर कपात. |
|
||||
|
80g |
||||||||
|
विहित निधी, धर्मादाय संस्था इत्यादींना दिलेल्या देणग्यांसाठी कपात. खालील विभागांतर्गत देणग्या कपातीसाठी पात्र आहेत.
टीप: या कलमाच्या अंतर्गत ₹ 2,000/- पेक्षा जास्त रोख रकमेच्या देणगीच्या बाबतीत कोणतीही कपात करण्याची परवानगी नाही. |
|
80GGA |
|||||
|
वैज्ञानिक संशोधन किंवा ग्रामीण विकासासाठी केलेल्या देणग्यांसाठी कपात. खालील वर्गवारींच्या अंतर्गत कपातींसाठी पात्र देणगी
टीप: या कलमाच्या अंतर्गत ₹ 2,000/- पेक्षा जास्त रोख रकमेच्या देणगीच्या बाबतीत कोणतीही कपात करण्याची परवानगी नाही. |
|
80GGC |
|
||||
|
राजकीय पक्ष किंवा निवडणूक न्यासला दिलेल्या देणग्यांसाठी कपात |
|
||||
|
80TTA |
|
||||
|
बचत बँक खात्यांमधील ठेवींवर मिळणाऱ्या व्याजावरील कपात |
|
||||